We zien het steeds vaker op social media, een snelle oplossing om het probleemgedrag van de hond te veranderen. Ze laten een mooi voor – en na filmpje zien waarbij het uitvalgedrag (blaffen, grommen, in de riem hangen) of het trekken aan de lijn in 1 trainingssessie is opgelost.
In het laatste filmpje zie je dan ook een hond die “keurig” andere honden kan passeren en niet meer aan de lijn trekt.
Is het probleem van de hond echt opgelost? Of zit het anders?
Als je zo een quick fix ziet, is er bijna altijd gebruik gemaakt van aversieve methodes.
Aversieve trainingsmethodes zijn methodes waarbij de hond pijn gedaan wordt/ongemak bezorgd wordt om hem te laten stoppen met het gedrag
Als je goed kijkt naar het laatste filmpje zie je bijna altijd een hond met een sliplijntje hoog in zijn nek, een slipketting of een schok halsband om. Of je ziet een hond die zich helemaal overgegeven heeft, die zich niet meer durft te uiten omdat hij bang is om gecorrigeerd (pijn/ongemak) te worden.
Aversieve hondentraining: Wat is het en waarom kunnen we deze beter vermijden?
Nog niet zo lang geleden was het algemeen geaccepteerd dat het trainen van honden om zich goed te gedragen een strenge aanpak en een dominante houding vereiste. Hondenboeken over training en gedrag prezen methoden zoals de “alfa rol” en correcties met de lijn aan als de enige manier om te voorkomen dat een hond tegen mensen opspringt, uitvalt naar anderen honden of bijvoorbeeld aan de lijn trekt.
Hondenbezitters stelden deze methoden eigenlijk nooit ter discussie, omdat ze leken te werken – meestal. Maar deze technieken werkten om de verkeerde redenen, en vaak werd het ongewenste gedrag niet echt opgelost — het werd simpelweg onderdrukt.
Nog steeds gebruiken veel hondentrainers uitdrukkingen als “kalm onderdanige staat” en “roedelleider” om het gebruik van dergelijke methoden aan te moedigen. Maar deze technieken hebben veel onbedoelde gevolgen, en de honden die aan deze methoden en hulpmiddelen worden blootgesteld, hebben daar flink de prijs voor betaald.
Gelukkig kiezen steeds meer hondentrainers en gedragstherapeuten, dankzij de vooruitgang in de studie van dierengedrag, voor geweldloze en beloningsgerichte methoden. Zij proberen nu hondenbezitters te infomeren over betere manieren om hun honden te begrijpen, met ze te communiceren en ze te trainen. De nadruk verschuift naar het creëren van omstandigheden waarin honden succes kunnen behalen.
Wat zijn Aversieve in hondentraining?
In de terminologie van hondengedrag verwijst een “aversief” naar iets onaangenaams dat wordt gebruikt om ongewenst gedrag te onderdrukken of te verminderen. Een aversief kan een onaangenaam geluid zijn, een fysieke correctie, pijn veroorzaakt door een schok halsband, correctie met een pinnenhalsband, of een strenge terechtwijzing. Het wordt als een aversief beschouwd als het iets is waar je hond naar streeft te vermijden, of waar hij actief aan wilt ontsnappen op dat moment.
Mensen vermijden zelf ook vaak aversieve door hun eigen gedrag. We raken bijvoorbeeld geen hete kookplaat aan met blote handen om de pijn van brandwonden te vermijden. We gaan naar ons werk om ontslag te voorkomen. Kinderen krijgen een aversieve lichamelijke straf wanneer ze door hun ouders geslagen worden voor slecht gedrag (hoewel lichamelijke straf niet meer acceptabel is – en dat is niet zonder reden).
Aversieve hulpmiddelen in de hondentraining zijn bijvoorbeeld:
• Pinnenhalsbanden
• Slipkettingen
• Sliplijntjes (deze zien we helaas nog steeds bij 1 bepaalde franchise van hondenscholen, de lijn wordt hoog in de nek van de hond geplaatst)
• Citronella sprayhalsbanden
• Stroomhalsbanden
• Onzichtbare omheining halsbanden (wireless dog fence)
• Blikjes gevuld met stenen, knikkers o.i.d/ trainingsdiscs (Bedoelt om de hond te laten schrikken)
• Plantenspuiten (Opmerking: sommige honden vinden dit niet aversief — er zijn honden die het leuk vinden om het water te vangen. Maar de intentie van het gebruik maakt het tot een aversief hulpmiddel.)
Sommige trainers die zich beroepen op deze aversieve hulpmiddelen beweren dat de correctie van de pinnenhalsband, de schok van de stroomhalsband, het rukje met het sliplijntje geen pijn veroorzaakt. Maar denk er eens over na – als ze geen pijn of ongemak bij de hond zouden veroorzaken, zouden ze dan wel werken om het gedrag te veranderen? Het vermijden van pijn, of het verlangen om de pijn te stoppen, is wat je hond motiveert om te stoppen met trekken of te komen wanneer hij wordt geroepen.
Aversieve hondentrainingstechnieken omvatten:
• Lichamelijke correcties (slaan, schoppen, tik op de neus, stevig vastgrijpen etc.)
• Rukken aan de lijn (zelfs bij een gewone halsband)
• Op de grond dwingen/op zijn rug leggen
• Schreeuwen/laten schrikken
• Confronterend of dreigend gedrag met lichaamstaal
• De bek van een hond dicht houden/knijpen
• In zijn nekvel grijpen
• Prikken of proberen de “bijt van een moederhond te simuleren” met vingers
Wat een hond emotioneel of fysiek onaangenaam (of pijnlijk) vindt en waar hij zich van probeert te onttrekken, is een aversief. Specifieke hulpmiddelen en technieken die zijn ontwikkeld met de bedoeling ongemak of pijn te veroorzaken. Dit zijn geen humane of ethische trainingsmethodes en kunnen uiterst schadelijk zijn voor je relatie met je hond.
Hoe werken aversieve trainingsmethodes
Wanneer je aversieve gebruikt bij het trainen van je hond, maak je gebruik van wat men Positieve* Correctie en/of Negatieve* Bekrachtiging noemt. Positieve Correctie en Negatieve Bekrachtiging zijn twee van de vier kwadranten van operante conditionering. Deze twee kwadranten zouden het minst gebruikt moeten worden bij het proberen te veranderen van het gedrag van je hond, en gelukkig zijn er inmiddels veel trainers en gedragsdeskundigen die deze volledig vermijden.
Onderzoek toont de onbedoelde gevolgen van deze methoden aan, zoals verhoogd agressief gedrag, stress en angst.
*De termen Positief (+) en Negatief (-) verwijzen niet naar een emotionele betekenis, maar geven aan of we iets toevoegen (“Positief”) of wegnemen (“Negatief”) uit de situatie. Correctie betekent dat de kans op het gedrag zal afnemen, terwijl Bekrachtiging betekent dat het gedrag waarschijnlijk zal toenemen in frequentie.
• Positieve correctie = iets vervelends/naars toevoegen om gedrag te verminderen
• Negatieve bekrachtiging = iets vervelends/naars wegnemen om gedrag toe te laten nemen
Bijvoorbeeld:
Je zou een sterke correctie met een pinnenhalsband kunnen toevoegen wanneer je hond aan de lijn trekt. Hij zal minder snel aan de lijn trekken in de toekomst om de pijn van de pinnen op zijn nek te vermijden. Dit is een positieve correctie.
Je zou je hond kunnen roepen om te komen en hem continu een schok kunnen geven met zijn e-halsband totdat hij zich omdraait en naar je toe komt. De volgende keer dat je je hond roept, zal hij sneller reageren op het commando om de pijn van de schok sneller te laten stoppen of om het helemaal te vermijden. Dit is negatieve bekrachtiging.
Waarom je Aversieve zou moeten vermijden.
Aversieve kunnen werken. Positieve straf (het gebruik van aversieve) is een onderdeel van operante conditionering. Maar hier is het punt: ze zijn niet noodzakelijk en zijn simpelweg onmenselijk. Wanneer je nadenkt over welke technieken of hulpmiddelen je met je eigen hond wilt gebruiken, stel jezelf altijd de vraag: “Is dit noodzakelijk?” Er is een betere manier.
Als je hondentrainer afhankelijk is van aversieven, dan is hij ofwel niet op de hoogte van (of negeert hij) de meest recente vooruitgangen in de gedragswetenschap en is hij mogelijk te ongeduldig of heeft niet genoeg kennis om meer effectieve en humane trainingsmethoden en -hulpmiddelen te gebruiken.
Laten we enkele redenen bekijken waarom je zou moeten vermijden om aversieve trainingsmethoden bij je hond te gebruiken:
Er zijn effectievere trainingsmethodes.
Trainen met positieve bekrachtiging heeft bewezen effectiever te zijn in het veranderen van het gedrag van honden dan positieve correcties. Er zijn inmiddels heel veel studies die dit aantonen.
Honden leren sneller en zijn meer gemotiveerd om te trainen wanneer ze verteld krijgen wat ze moeten doen en beloond worden voor correcte reacties.
Stel je voor dat je een nieuwe baan begint en alleen verteld krijgt wat je niet moet doen Je zou je werk waarschijnlijk niet snel leren, of helemaal niet!
Positieve bekrachtiging vertelt je hond wanneer hij het goed doet, wat het voor hem gemakkelijker maakt om de juiste keuze steeds weer te maken.
Het is aan ons om voor onze honden op te komen en niet te vervallen in fysieke straf of dwang om te krijgen wat we willen, hoe handig het misschien ook lijkt.
Langdurige afhankelijkheid van aversieve hulpmiddelen
Aversieve hulpmiddelen zoals anti-blafhalsbanden, slip- en pinnenhalsbanden veranderen het gedrag van je hond niet, althans niet op een effectieve en langdurige manier. In de meeste gevallen onderdrukken ze gewoon het gedrag wanneer het aversief aanwezig is. Dit gebeurt wanneer hondenbezitters afhankelijk zijn van pinnenhalsbanden of slipkettingen tijdens het wandelen met hun hond aan de lijn. Zolang de hond de pinnenhalsband draagt, zal hij niet trekken omdat hij weet dat hij een correctie zal krijgen. Kun je raden wat er gebeurt als ze een wandeling maken met een gewone halsband?
Er zijn veel hondentrainers die beweren dat ze het probleemgedrag van een hond “hebben opgelost” die voorheen aan de lijn trok door simpelweg een pinnenhalsband of slipketting om te doen en te zeggen: “Klaar.” Maar zonder de tijd te nemen om beleefd wandelen aan de lijn aan te leren, heeft de hond niets geleerd, behalve niet te trekken wanneer hij die halsband draagt.
Een ander voorbeeld hiervan zijn anti-blafhalsbanden, of het nu gaat om een schokhalsband (e-halsbanden) of citronella sprayhalsbanden. Wat het meest ontmoedigend is aan deze hulpmiddelen, is dat het normaal honden gedrag bestraft. En anti-blafhalsbanden kunnen ook extreem schadelijke effecten hebben op honden die het ding waar ze op blaffen associëren met de aversieve consequentie, wat kan leiden tot langdurige angst, stress, reactiviteit of agressieproblemen met die specifieke prikkels. En wanneer de halsband niet gedragen wordt, zal een hond blijven blaffen (omdat dat is wat ze doen) — wat weer leidt tot langdurige afhankelijkheid van het dragen van de halsband. Onderdrukking op zijn best.
Het goede gedrag van je hond zou niet afhankelijk moeten zijn van de vraag of ze een specifiek soort halsband dragen. Het is veel bevredigender als hondenbezitter om te zien dat je hond goede keuzes maakt omdat je ze hebt geleerd welk gedrag beloond wordt en wat jou gelukkig maakt!
Onbedoelde gevolgen
Het gebruik van aversieve kan zeer sterke negatieve associaties creëren in de geest van je hond, en het is niet altijd de associatie die je wilt creëren. Deze soorten associaties vergroten de angst en stress van je hond voor bepaalde prikkels, wat kan leiden tot angstreacties en agressie. Studies hebben een toename van agressief gedrag aangetoond bij honden die getraind zijn met positieve straf en aversieve hulpmiddelen.
Bijvoorbeeld, als je een elektrische schokhalsband gebruikt om je hond te stoppen met blaffen, is de gewenste associatie dat een blaf gelijkstaat aan een schok, dus willen we dat de hond leert: “Blaf niet en je krijgt geen schok.” Maar als je hond blaft wanneer hij een andere hond ziet en vervolgens een pijnlijke correctie ontvangt, heeft hij de blaf dan geassocieerd met de schok? Of de aanwezigheid van de andere hond? Als je je hond corrigeert met de stroplijn wanneer hij trekt om een andere hond te begroeten, heeft hij de correctie dan geassocieerd met trekken? Of met de aanwezigheid van de andere hond?
Je kunt niet weten welke associatie je hond op dat moment maakt, omdat je niet in zijn hersenen zit. Maar je kunt alles doen om negatieve associaties te voorkomen door in de eerste plaats geen aversieve te gebruiken.
Aversieve doden de motivatie van je hond om te trainen
Training moet leuk zijn voor zowel de hond als de eigenaar! Wanneer je hond plezier heeft, is hij bereid harder en vaker te werken. Constant wachten tot je hond een fout maakt zodat je hem kunt corrigeren, klinkt helemaal niet leuk voor jou of je hond. En hoe minder leuk en belonend iets is, hoe minder je hond het zal willen doen.
Het gebruik van aversieve training motiveert je hond om een aversief volledig te vermijden of te laten stoppen. Dat is niet het soort leven dat de meeste mensen voor hun hond willen!
Zou je liever een hond hebben die alleen maar doet wat je vraagt om te voorkomen dat je hem pijn doet? Of een hond die vrolijk met je samenwerkt en goed gedrag vertoont omdat hij een geweldige tijd heeft?
Het gebruik van corrigerende methodes maakt het ook moeilijker om de kwaliteit van de trainingsreacties van je hond te verhogen. Honden zullen alleen genoeg gedrag vertonen om een correctie te vermijden; ze zullen het minste doen wat van hen wordt gevraagd om die correctie met de halsband of schok te vermijden.
Aversieve zuigen de motivatie om te trainen uit je hond!
Het gevaar van dominantie
Misschien wel de belangrijkste reden voor de meeste hondenbezitters om aversieve trainingsmethoden zoals “alfa rol” en dominantie te vermijden, is dat het hen in direct fysiek gevaar brengt.
Een alfa rol is wanneer de eigenaar kracht gebruikt om de hond in een kwetsbare positie op zijn zij of rug te duwen, terwijl hij zich boven de hond bevindt in een bedreigende houding totdat de hond “onderdanig” is.
Dit plaatst het gezicht, de handen en de armen van de eigenaar heel dicht bij de hond, en als de hond besluit zich defensief te verweren, kun je je vast wel voorstellen waar ze op zullen mikken, toch? Auw! Je hebt misschien deze techniek gezien bij populaire tv-trainers, maar ze laten hun productie team bewust de beelden van hondenbeten bewerken.
Een hondentrainer zou altijd een hond moeten voorbereiden op succes en werken om een bijtgeschiedenis te voorkomen. Het opzettelijk dwingen van een hond in een situatie waarin hij geen andere keuze heeft dan te bijten, is extreem onverantwoordelijk en kan leiden tot euthanasie van honden vanwege gedragsproblemen die rechtstreeks door menselijke acties zijn veroorzaakt.
Deze technieken dwingen de hond in een zeer tumultueuze gemoedstoestand; als ze niet kunnen ontsnappen van de dreiging, moeten ze kiezen tussen vechten of een staat van aangeleerde hulpeloosheid en onderdanigheid om de aversieve ervaring te ontvluchten.
Als ze defensief reageren en proberen je te bijten om te ontsnappen, heb je agressie bij je hond versterkt. Als ze kiezen voor aangeleerde hulpeloosheid (ook wel een kalme onderdanige staat genoemd), heb je angst en stress versterkt en ze geleerd om gepaste waarschuwingssignalen zoals grommen te onderdrukken. Dit leidt tot een hond die “uit het niets bijt.”
Er is niet zoiets als “De alfa” zijn voor je hond
Het idee dat een mens dominantie over zijn hond moet uitoefenen en “de alfa” moet zijn, blijft helaas bestaan, en veel trainers beweren dat je je hond moet straffen om je plaats als leider van de roedel vast te stellen. Ze hebben echter ongelijk. Dr. David Mech, wolf expert en één van de oorspronkelijke onderzoekers achter de “roedeltheorie”, heeft dit idee lang geleden weer verworpen.
Je kunt je hond veel effectiever trainen — en er meer plezier aan beleven — door positieve bekrachtiging te gebruiken. Het resultaat? Een gelukkigere, gezondere hond die graag met je werkt, niet eentje die bang voor je is. Training moet gebaseerd zijn op het opbouwen van vertrouwen, wederzijds respect en communicatie, niet op het uitoefenen van dominantie.
Mythes ontkracht
“Positief betekent niet alles toestaan”
Een veelvoorkomend misverstand is dat beloningsgerichte training betekent dat honden geen structuur in hun routines of grenzen in hun omgeving hebben. Dit is niet het geval. Positieve en dwangvrije training houdt wel degelijk in dat er structuur en passende grenzen zijn. Het verschil zit hem in hoe ongewenst gedrag wordt aangepakt.
• Positieve Bekrachtiging = Het toevoegen van iets wat je hond leuk, lekker, fijn vindt om het gedrag te versterken.
• Negatieve correctie = Het verwijderen van iets wat je hond leuk, fijn of lekker vindt om het gedrag te verminderen.
Maar het geheim van goede welzijnsgerichte training is om je hond in een omgeving te plaatsen waar ze minder kans hebben om fouten te maken, en waar ze eerder het gewenste gedrag zullen vertonen. Dit voorkomt ongewenst gedrag en helpt je hond te leren wat er van hem of haar wordt verwacht, terwijl de training leuk en motiverend blijft voor beide partijen.
“Waarom positieve training geen trage training Is”
Ja, positieve training kan iets langer duren dan methoden die vertrouwen op aversieve middelen (zoals schok-wurg halsbanden), maar dat betekent niet dat het ineffectief is. Sterker nog, in veel gevallen is vertraging in succes in de training het gevolg van de ervaring van de eigenaar met management, timing en technieken.
Investeren in wat meer tijd om met je hond te werken zonder pijn of angst te veroorzaken is meer dan de moeite waard. En vaak zullen honden die met positieve bekrachtigingstechnieken zijn getraind meer motivatie, enthousiasme en leergierigheid tonen.
“Je kunt agressie niet oplossen met positieve training”
Dit is een mythe die ontkracht moet worden. Positieve bekrachtiging wordt met succes gebruikt om veel gevallen van agressie aan te pakken, inclusief bezitsagressie, hond-hond agressie en agressie gericht op mensen. Er zijn talloze studies die aantonen dat agressie kan worden opgelost zonder het gebruik van aversieve methoden.
“Bepaalde rassen hebben “Gebalanceerde” training nodig”
Sommige trainers beweren dat bepaalde rassen, zoals de bully rassen of Mechelse herders, aversieve methoden vereisen vanwege hun hoge energie en drijfveren. Wat echter verbazingwekkend is, is het succes van positieve trainers met deze rassen, vooral in gebieden zoals verdedigingshondensporten, politiehonden e.d. waar aversieve methoden decennialang de norm zijn geweest.
Het geheim in het werken met deze rassen ligt niet in aversieve training, maar in het management en het begrijpen van hun instincten. Hondenrassen met hoge energie hebben de juiste uitlaatkleppen nodig voor hun energie, en dwangvrije trainers hebben met succes gewerkt om hun instincten om te zetten in positief gedrag.
Een laatste mythe ontkracht: De “Positieve Alleen” Hondentrainer
Technisch gezien bestaat er geen “positieve alleen” hondentrainer, omdat dwangvrije trainers zowel positieve bekrachtiging als negatieve straf gebruiken (het verwijderen van iets wat je hond leuk vindt om gedrag te verminderen). Het belangrijkste verschil is echter dat de negatieve straf die in dwangvrije training wordt gebruikt niet gebaseerd is op fysieke correcties, intimidatie of andere aversieve middelen.
Een goede dwangvrije trainer zal aversieve methodes volledig vermijden en zich richten op het creëren van trainingsmogelijkheden waarbij je hond kan slagen. Er zijn wel degelijk consequenties voor ongewenst gedrag, maar deze zijn menselijk en niet schadelijk.
Conclusie: Kies voor beloningsgerichte training.
Als het gaat om het trainen van je hond, ligt het geheim van succes in het gebruik van humane, effectieve en beloningsgerichte methoden. Aversieve tools en verouderde ideeën over dominantie training zijn niet langer nodig, en kunnen zelfs schadelijk zijn voor de band tussen jou en je hond. Positieve bekrachtigingstraining maakt duidelijke communicatie, vertrouwen en respect mogelijk. Het kan iets meer tijd en geduld vergen, maar de resultaten zijn het meer dan waard — en je hond zal je dankbaar zijn!
Een hondentrainer vinden die geen aversieve middelen gebruikt
In een ongereguleerde industrie kan het moeilijk zijn om een trainer te vinden wiens filosofie en methoden overeenkomen met de jouwe. De eerste stap is om certificeringen en opleiding van de instructeur of gedragstherapeut te onderzoeken. Maar certificering alleen is geen garantie dat een ze dwangvrije methoden gebruiken.
Vraag een potentiële trainer dan ook naar hun opleidingen, certificering, specifieke methoden en hoe ze omgaan met gedragsproblemen.
Zitten wij niet in jouw buurt en heb je hulp nodig om een lokale welzijnsgerichte trainer te vinden?
Laat het ons weten — wij helpen je graag een trainer in jouw regio te vinden!